Renkler
Bu bölümde sizlerle birlikte renklerin dünyasına kısa bir yolculuk yapacağız. Hadi başlayalım!
Işığın nesneler üzerinden yansıması sonucunda oluşan duyumlar renk olarak adlandırılır.
Renklerin doğası ve oluşum biçimi üzerine araştırmalar yapan Sir Isaac Newton, 1666'da; tüm renklerin Kırmızı, Yeşil ve Mavi ışığın karışımı olduğunu keşfetti. Newton'ın aksine renk araştırmalarını boyalar üzerine yoğunlaştıran Moses Harris de 1766'da; Kırmızı, Yeşil ve Mavi'yi ana renkler olarak sınıflandıran ilk renk tekerleğini yarattı.
Günümüzde renkleri oluşturmak için farklı renk sistemleri kullanılmaktadır: Dijitalde RGB, baskıda CMYK ve boyamada RYB. Renk sistemleri, ana renklerden ve bu renklerin karışımından elde edilen ara renklerden oluşur. Örneğin; RGB renk sisteminde tüm ışıklar açıldığında beyaz (R: 255, G: 255, B: 255), tüm ışıklar kısıldığında ise siyah (R: 0, G: 0, B: 0) elde edilir. Bir gri tonu (R: 200, G: 200, B: 200) elde etmek için tüm renkler eşit oranda kısılır.
Ana renkleri tanımlamak ve yeni renkler üretmek için kullanılan iki farklı metodolojiden söz edebiliriz:
- Eklemeli: Renk tanımı, sıfır yani mutlak siyahla başlar. İstenilen rengi elde etmek için ana ve ara renkler birbirine eklenerek karıştırılır. Dijital ekranlarda en çok kullanılan renk sistemi olan RGB, eklemeli renk modeline örnektir.
- Çıkarmalı: Eklemeli renk modelinin tam tersidir. Renk tanımı, tüm renklerin karşımı olan beyazla başlar. İstenilen rengi elde etmek için ana ve ara renkler beyazdan çıkartılır. Özellikle baskı işlemlerinde sektör standardı olan CMYK renk sistemi, çıkarmalı renk modeline örnektir. Üretilen renklerin parlaklığını ve diğer özelliklerini geliştirmek için CMY ana renklerine, anahtar (Key) renk olarak isimlendirilen Siyah eklenir.
Ana renkler, diğer renkler ile karıştırılarak elde edilemez. Monitor, TV gibi ışık kaynaklı dijital ekranlarda kullanılan RGB renk sisteminin ana renkleri: Kırmızı (Red), Yeşil (Green) ve Mavi (Blue)'dir. Baskıda kullanılan CMYK renk sisteminin ana renkleri: Cam Göbeği (Cyan), Eflatun (Magenta) ve Sarı (Yellow)'dır. Boyada kullanılan RYB renk sisteminin ana renkleri ise: Kırmızı (Red), Sarı (Yellow) ve Mavi (Blue)'dir.
Renk Psikolojisi
Renklerin teorik arka planına ve teknik detaylarına kısa ama öz bir bakış attık. Şimdi renklerin insan psikoloji üzerindeki etkilerine değinerek, UX/UI tasarımlarımızdaki renk tercihlerimizin doğuracağı olası sonuçları daha iyi anlamlandırmaya çalışalım.
UX/UI tasarımlarınızdaki renk seçimlerinizi yaparken, renklerin insan psikolojisi üzerindeki etkilerini göz ardı etmeyin. Çünkü bu etki, insan davranışlarını ve algısını olumlu yada olumsuz biçimde değiştirebilme gücüne sahiptir.
Peki hangi renk, ne tür bir etki yaratır? Sizin hazırladığım bu liste, renklerin insan psikolojisinde oluşturabileceği olası etkileri daha rahat kavrayabilmenize olanak sağlayacaktır:
- Kırmızı: Algıyı çeker, enerji verir. Tehlikenin, tutkunun ve heyecanın rengidir. Diğer renklere oranla güçlü bir renktir ve insanlarda ani reaksiyonlara neden olabilir. Pembeye hafifletmek, onu daha kadınsı ve romantik kılarken; kestane tonu daha hafif ve geleneksel hale getirir.
- Yeşil: Dinlendirici bir etkisi vardır. Güven hissi verir, rahatlatır. Bir yandan zenginlik ve geleneksellik (özellikle de koyu renk tonları) hisleri uyandırırken, diğer yandan da çevre ve doğa ile güçlü bir ilişkili içerisindedir. Kireç yeşili, yenilenme ve büyüme çağrışımı yapar.
- Mavi: Özgür ruhun habercisidir ve dünyanın en çok sevilen rengi olarak nitelendirilir. Kurumsal kimlik çalışmalarında ve ofislerde sıklıkla tercih edilir. Çoğu zaman sadakat ve güven ile ilişkilendirilir. Parlak tonları insanları harekete geçirirken, koyu tonları üzüntü ve depresyonu çağrıştırır.
- Sarı: Mutlu, iyimser ve neşelidir; insanın içini ısıtır. Altın tonları; zenginlik ve başarı ile ilişkilendirilir. Görsel tasarım çalışmalarının gözbebeğidir: Pastel tonları genellikle çocuklara yönelik tasarımlarda sıklıkla tercih edilirken, parlak tonları yaratıcı tasarımlarımlarda popülerdir.
- Turuncu: Maceracı yanı güçlüdür, çoğu zaman gençlikle ilişkilendirilir. Enerjik ve yaratıcı bir renk olarak bilinir. O dönemlerde çok yaygın kullanıldığından 70’lerin retro tarzını anımsatır.
- Mor: Nevi şahsına münhasır, bir başka renktir. Gizem ve maneviyatla arasında derin bir bağlantı olduğu herkesçe bilinir. Siyahla aralarındaki özel yakınlık, yaratıcılığı harekete geçirir.
- Siyah: Gizem doludur, sonsuzluğu temsil eder. Asaletli duruşu nedeniyle otoritenin rengi olarak bilinir. Sofistike ve lüks anlamı taşır. Çok yoğun kullanımı korku, keder ve olumsuzluk hissi uyandırabilir. Diğer renklerle uyumuna bağlı olarak UX/UI tasarımlarına; modern veya geleneksel, resmi veya rahat bir hava katar.
- Beyaz: Saflığa, masumiyete ve pozitifliğe derinden bağlıdır. Tarafsızlığı ve sadeliği nedeniyle minimalist tasarımlarda çok popülerdir. Siyah gibi beyaz da diğer renklerle inanılmaz bir uyum içerisindedir.
- Gri: Değişkendir, kullanıldığı bağlama göre yeni anlamlar yüklenebilen nötr bir renktir. Çoğu zaman muhafazakar olarak bilinir. İyi anlaşamadığı renklerle bir araya geldiğinde göze, kirli ve donuk görünebilir. Duygusal ya da karamsar bir havası olduğunda üzüntü ile ilişkilendirilir. Özellikle arayüz tasarımlarında metal etkisi yaratmak için çok sık kullanılır. Beyaz ve siyahla olan uyumu, tasarımcılar arasında bir fenomendir.
Benim açımdan çok keyifli ve bilgilendiri bir bölüm oldu. Umarım sizde benzer izlenimlere sahip olmuşsunuzdur. Görüşmek üzere...