Tipografi
Tasarımın temellerini incelemeye devem ettiğimiz bu modülde sıra tipografiye geldi.
UX/UI tasarımından bağımsız olarak tipografi, harf ve sembollere dayalı güçlü bir ifade sanatıdır. Etimolojik kökeni Yunanca'ya dayanır: typos (form) ve graphia (yazmak) sözcüklerinden türetilmiştir ve “forma uygun yazmak” anlamına gelir.
Tipografinin etkili ve doğru kullanımı; tasarımı güçlendirir, anlam kargaşalarını engeller. UX/UI tasarımın çok önemli bir öğesidir.
Tipografi sadece izlemeye dönük görsel bir unsur değildir. Çünkü yazı ve semboller, görmenin yanı sıra okuma gereğini de tetikler. Dolayısıyla tipografi sadece görülen değil, okunması, algılanması, yorumlanması gereken önemli bir tasarım bileşeni olarak değerlendirilmelidir.
Kullanıcı-arayüz etkileşimin ilk adımlarından biri olan okumak, kullanıcıların bilinçaltlarını harekete geçirir. Yazılar, hiyerarşik akış ve sayfa düzeni doğrultusunda birbiriyle ilişkilendirilir. Büyük ve koyu olanlar önemli, küçük ve soluk olanlar daha az önemli sayılır. Renk ve kontrastlık vurguları, kullanıcıların ilgilisi yönlendirmede etkilidir.
Başarılı tasarımcı Ben Schade'in, özgün tipografik arayüz tasarımlarından bazı örnekler.
Tipografi, UX/UI tasarımlarında olduğu gibi logolarda, kartvizitlerde, reklam görsellerinde, ürün ambalajlarında ve video post-productionlarında sıkça kullanılmaktadır. Metin tabanlı mesajları, daha dikkat çekici ve okunabilir hale getirmek için idealdir. Okuma eylemi bağlamındaki kullanıcı deneyimini, güçlendirir. Özellikle az metinle güçlü ve vurucu mesajlar iletmek için yaratırıcı yöntemler sunar.
Webte gezinirken yada bir mobil uygulama kullanırken, içinde metin olmayan bir arayüze denk geldiniz mi? Bu soruya evet yanıtını vermek biraz güç. Çünkü, okumak en temel bilgi sunma yöntemidir ve insanlar bilginin çoğunluğunu metin biçiminde almaya alışkındır. Tipografi, tasarımcılara, bu akışı daha estetik ve daha etkili kılmaya yönelik güçlü bir çözüm sunar.
Etkili bir metin, güçlü bir kullanıcı deneyiminin en önemli unsurlarından biridir. Metnin içeriği kadar nasıl sunulduğu da önemlidir. Yazı tipi (font), boyut, genişlik, renk ve hiyerarşi... Bunların hepsi ayrı ayrı üzerinde çalışması gereken tipografik ögelerdir.
Yazı Tipi (Font)
Tipografik tasarımların kullanıcı arayüzlerine yansıtılmasında kullanılan en temel araç fontlardır. Font, dijital ortamda kullanılan karakterlerin genişlik, uzunluk ve biçim açısından tanımlanmasını sağlar. Şu an okumakta olduğunuz metin dahil tüm karakterlerin aynı şekil ve tipte yazılabilmesi mümkün kılar. Dijital tasarım süreçlerinin en temel ögelerinden biridir.
Karakter Boyutu
Bir fontun boyutu, o fontu oluşturan karakterlerin kalınlığı, genişliği ve yüksekliği ile ölçülür. Genellikle inç, milimetre (mm) veya piksel (px) cinsinden değerlerle ifade edilir. Karakter boyutuna “x-yükseklik” de denir, çünkü bir metin dizisinde her karakterin gövdesi “x” harfi referans alınarak oluşturulur.
Karakter Aralığı (Kerning)
Bir metin dizisinde yer alan iki karakter arasındaki boşluktur. Kullanılan fonta göre karakter aralığını, uygun bir değerde tutmak okunaklılığı arttırır. Özellikle ana ve alt başlıklarda vurguyu güçlendirir.
Satır Aralığı (Leading)
Birden fazla satırdan oluşan metinlerde, iki satır arasındaki boşluğa verilen addır. Satır aralığı, taban çizgisi referans alınarak belirlenir. İyi ayarlanmış bir satır aralığı, metnin takip edilebilmesini kolaylaştırır ve okunaklılığı arttırır. Arayüz tasarımlarında satır aralığı çoğunlukla, karakter boyutunun %120'si olarak belirlenir.
UX/UI tasarımlarında tipografinin yerini, önemini ve kullanımını incelediğimiz bu bölümün sonuna geldik. Görüşmek üzere...