UX ve UI Nedir?
Bir önceki bölümde, tasarım kavramına ve sürecine ilişkin bilgimizi tazeledik. Artık bu dersin ana odağı olan kullanıcı deneyimi ve arayüz tasarımına doğru dikkatimizi yoğunlaştıralım.
Sahip olduğumuz deneyimlerin yaşamımız üzerindeki kontrol gücünü tartışarak başlayalım. Özlüce deneyim, belli bir süre zarfında veya yaşamımız boyunca edindiğimiz bilgilerin tamamı olarak tanımlanabilir. Pek çok durumda tecrübe veya eksperyans olarak da ifade edilebilir. Yaşam olarak adlandırdığımız doğum ve ölüm arasındaki kısıtlı zamanda duyu organlarımız aracılığıyla algılayabildiğimiz pek çok uyarıcıyla etkileşime gireriz. Bu uyarıcıların tetiklediği duyular, varolan deneyimlerimizi yeniden şekillendirerek bilgi birikimimizi besler, yapılandırır ve en güncel formuna dönüştürür. Bu birikim çoğu zaman başkalarının deneyimleri ile de desteklenir. Yani sadece kendi deneyimlerimiz ile değil başkalarının deneyimlerinden de bilgi ağımızı güncelleriz. Deneyimlerimizin bizi biz yapan her türlü unsur üzerinde doğrudan ve baskın bir etkisi vardır. Sosyal, kültürel ve ekonomik etkenlerle birlikte bireysel kararlarımızı, kullanım alışkanlıklarımızı ve davranış kalıplarımızı belirler.
Bireysel deneyimlerinin tasarımsal olarak kurgulanabilmesi üzerine inşa edilen kullanıcı deneyimi tasarımı (User eXperience Design), insanların bir ürün veya hizmeti kullanırken ne hissettiğiyle ilgilenir. Kullanıcılarda oluşması arzu edilen algısal bütünlüğü yapılandırmaya çalışır. Mimariden endüstriyel tasarıma kadar pek çok alana yayılmış geniş bir bağlamsal tabana sahip olsa da özellikle yazılım geliştirme (mobil, web, masaüstü vb.) süreçlerinde daha sık kullanılır.
UX Tasarımcısı, çözülmek istenen problem kapsamında kullanıcılara sunulabilecek en iyi deneyimi tasarlamayı hedefler. Bu hedef doğrultusunda kullanıcıların beklentilerini ve ihtiyaçlarını analiz eder, yorumlar ve uçtan uca tasarlanmış bir çözüm ortaya koyar.
UX'ten farklı olarak kullanıcı arayüz tasarımı (User Interface Design), kullanıcıların bir ürün ya da hizmet ile nasıl etkileşime gireceği sorusuna odaklanır. Kullanıcının ürün ile etkileşime girmesine olanak sağlayacak arayüzlerin tasarımına yönelik teknik süreçleri kapsar. Bir web uygulaması üzerinden örneklendirmek gerekirse bir UI tasarımcısı; yerleşim düzeni, menüler, medyalar, formlar vb. arayüz bileşenlerinin tasarımıyla ilgilenir.
UX ile UI Arasındaki Farklar
- UX > UI yani; UX tasarımı, UI tasarımına oranla daha geniş kapsamlı bir tasarımsal süreci ifade eder.
- UI tasarımı, kullanıcı-arayüz etkileşimine odaklı daha teknik bir süreç iken; UX tasarımı, tasarlanacak arayüzün nasıl daha basit, hızlı ve efektif kullanılması gerektiği ile ilgilenir.
- UI tasarımı daha somut çıktılara ortaya koyarken; UX hislere yöneliktir ve daha soyuttur.
- UX tasarımcısının ortaya koyduğu tasarım stratejileri UI tasarımcılarına kılavuz olur.
- Bir UX tasarımcısının disiplinler arası olması yani bilgi dağarcıklarını sosyoloji, antropoloji ve psikoloji gibi uzmanlık alanlarıyla beslemeleri beklenirken; Bir UI tasarımcısının teknik bilgisi ve yeterlilikleri ön plandadır.
UX ve UI kavramlarının detaylarını incelediğimiz bu bölümün sonuna geldik. Umarım bilgi dağarcığınıza küçük bir katkı sağlamayı başarabilmişimdir.
Bir sonraki bölümde görüşmek üzere...