Kullanıcı Deneyimini Etkileyen Faktörler
UX tasarımındaki temel amaç, kullanıcı memnuniyetinin en üst düzeyde olduğu ürünler ya da hizmetler tasarlamaktır. Bir UX tasarımcısı olarak bunu sağlayabilmek için kullanıcı deneyimini etkileyen faktörleri iyi bilmeniz gerekir.
Daha önceki bölümlerde de değindiğimiz gibi deneyim tasarımının odak noktası kullanıcıdır. Dolayısıyla en ideal deneyimi tasarlayabilmek için insanların belli bir kullanım sürecindeki memnuniyet düzeylerini belirleyen unsurları iyi tanımak gerekir. UX alanındaki öncü çalışmalarıyla bilinen Peter Morville, bu konuya ilişkin "Kullanıcı Deneyimi Peteği" adını verdiği 7 faktörlü bir yaklaşım ortaya koymaktadır.
Şekil 1. Kullanıcı Deneyimi Peteği
Kullanılabilirlik, kullanıcıların bir ürün veya hizmeti kullanırken yerine getirmek istedikleri işlemleri hızlı, kolay ve başarılı bir biçimde yerine getirebilmeleridir. Sezgisel davranış biçimlerine uygunluk gözetilmelidir. Kullanıcı deneyiminin devamlılığı açısından kritik öneme sahiptir.
Bulunabilirlik, kullanıcıların bir hizmetten faydalanırken aradıkları şeye veya işleme ne kadar hızlı ulaşabildikleriyle ilgilidir. Sık kullandığınız bir e-ticaret uygulamasında aradığınız ürüne ne kadar sürede ve nasıl ulaşabildiğinizi gözünüzün önüne getirmeye çalışın. Ardından o uygulama özelindeki kullanım deneyiminizi bulunabilirlik bağlamında değerlendirin. 5 üzerinden kaç puan verirdiniz?
Güvenilirlik, kullanıcıların onlara sunduğunuz hizmete veya ürüne olan güven duygusunu ifade etmektedir. Kullanıcı deneyimi açısında her koşulda süreklilik arz etmelidir. Kullanıcıların güvenini zedeleyecek her hangi bir unsur, o ürünle ilgili tüm deneyimi anında olumsuz etkileyebilir. Siz ne kadar iyi bir deneyim sunarsanız sunun; kötüye kullanım, art niyet şüphesi veya beceriksizlik algısı gibi güvensizlik yaratabilecek herhangi bir kullanıcılar tasarladığınız üründen uzaklaşacaktır.
Arzu edilebilirlik, markanın imajı dahil olmak üzere popülerlik ve duygusal algı ile ilgili bir tasarım pratiği gerektirir. Bir ürünün işe yarar ve kullanılabilir olmasından öte, seçilen ve tercih edilen olabilmesiyle açıklanabilir. Bireysel ve sosyal imaj açısından kullanıcı deneyimini derinleştirmeyi gerektirir.
Erişilebilirlik, özellikle engelli bireylerin ilgili ürün veya hizmeti herhangi bir işlevsellik kaybı olmadan kullanabilmelerini sağlamak olarak özetlenebilir. Maalesef, pek çok tasarımcı layıkıyla yerine getirilmez. Gereksiz zaman ve maliyet kaybı olarak görülür. Lütfen siz atlamayın!
Faydalılık, bir ürünün belirli bir amaca hizmet etmesini ve bu amaç doğrultusunda pragmatik bir çıktı üretmesi gerektiğini vurgular. Ne kadar şık, kullanılabilir ve güvenilir bir ürün tasarlarsanız tasarlayın kullanıcılara fayda sağlamıyorsa kullanıcı deneyimi açısından eksik demektir.
Tüm bunlara ek olarak bir ürün kendi değerini ortaya koyabilmelidir. Tasarladığınız kullanıcı deneyimi, kullanıcılara o ürün için ödenen ücretin hakkını verdiği hissini uyandırmalıdır.
Evet bir bölümün daha sonuna geldik. Bu bölümde kullanıcı deneyimini etkileyen faktörlere odaklandık. Bir sonraki bölümde görüşmek üzere, sağlıcakla kalın...